خلاصه کارگاه روان شناسی : مقدماتی بر نظریه آدلر

آلفرد آدلر در طراحی و پرورش روان شناسی فردی تحت تاثیر پاره ای عوامل فلسفی ، سیاسی و اجتماعی بود. مهمترین عواملی که بر او تاثیر گذاشتند ، روانکاوی و فلسفه وایهینگر ، فمنیسم ، عدالت اجتماعی ، کل نگری و پیشگیری بود. در این مطلب ، خلاصه آنچه در کارگاه روان شناسی : مقدماتی بر نظریه آدلر گذشت را با هم مرور خواهیم کرد. البته ، بسیاری از این نوشته ها را با استفاده از منابع موثق ، سعی کرده ام بسط دهم و برخی مطالب گفته شده در کارگاه هم حذف شده اند. 

خلاصه مطالب کارگاه روان شناسی: اختلال کمال گرایی یا کمال طلبی

کمال گرایی یا کمال‌‌طلبی در حد سالم و بهنجار آن به معنای تمایل به رشد و پیشرفت است. اما کمال گرایی در حد ناسالم و نابهنجار آن به معنای رعایت استانداردهای بالا در شرایطی که هزینه رعایت آن استانداردها بیشتر از منافعشان است و ضرورتی برای آن نیست، می‌باشد.

در ادامه با خلاصه مطالب کارگاه روان شناسی با موضوع نشانه‌های رفتاری اختلال کمال گرایی همراه می‌شویم: 

---

ویژگی‌های افراد کمال گرا

زندگی افراد کمال گرا معمولا در یک سری باید و نبایدها خلاصه می‌شود و معتقدند همه چیز باید بی نقص و کامل باشد. بی وقفه در حال تلاش کردن هستند تا در هر کاری به کمال برسند در غیر اینصورت ناراضی خواهند بود و سرسخت‌ترین منتقد خود خواهند شد.

چنین رفتاری تبدیل به نا امیدی و اضطراب زیادی می‌شود که قطعا تاثیر منفی بر سلامت روان فرد می‌گذارد. این افراد با پذیرفتن مسئولیت‌های سنگین و داشتن توقعات بیجا از خود عرصه را بر خود تنگ می‌کنند که در صورت نرسیدن به کمال و نتیجه مطلوب دچار افسردگی می‌شوند.

نشانه‌های رفتاری افراد کمال گرا

– از شنیدن انتقاد ناراحت می‌شوند.

– تا حدی خودخواه هستند به این معنی که فقط خودشان را قبول دارند.

– این افراد آرمان گرا هستند و همیشه در هر چیزی دنبال بهترین هستند.

– این افراد همیشه در درونشان احساس گناه می‌کنند زیرا سرزنش‌های درونی فراوانی دارند.

– قوانین و چارچوب برایشان خیلی مهم است.

– مدام در حال ارزیابی میزان پیشرفتشان هستند.

– چون انتظارات و توقعات بسیار بالایی از خودشان و محیط اطرافشان دارند همیشه ناراحت و ناراضی و سرخورده هستند.

– آنقدر در هر چیزی به دنبال بهترین و بی نقص‌ترین و کامل‌ترین هستند که از زندگی لذت نمی‌برند.

– همیشه احساس می‌کنند نیاز هست کاری انجام بدهند تا حس بهتری داشته باشند.

چگونه کمال طلبی را مهار کنیم؟

از بکار بردن جملاتی مانند باید بتوانم همه کارها را به بهترین شکل انجام دهم، مهم نیست چقدر تلاش کنم هیچ فایده‌ای ندارد، نمی‌توانم آن کار را انجام بدهم، نباید هیچ‌وقت اشتباه کنم و… به شدت خودداری کنید.

اشتباهات کوچکی که برای هر کسی رخ می‌دهد را بزرگ نکنید و فشار روانی غیرضروری بر خود تحمیل نکنید.

ارزشمندی خود را در گرو پیشرفت‌ها و نتایجی که به دست می‌آورید ندانید.

منبع: خلاصه مطالب کارگاه روان شناسی: اختلال کمال گرایی یا کمال طلبی

خلاصه مطالب کارگاه روان شناسی کودک: قصه‌درمانی برای کودکان

قصه جان مایه تخیل فعال است. در روانشناسی این مطلب روشن است که قصه در خودآگاه و ناخودآگاه انسان تاثیر عمیقی می‌گذارد. ما از کودکی دنیا را با قصه‌گویی پدران و مادران و آشنایان خود آغاز می‌کنیم و با آن انس می‌گیریم. قصه مجموعه‌ای از حواس ما را به کار می‌گیرد. در قصه‌درمانی برای کودکان یک روان‌رمانگر آگاه، هوشمند و خلاق به دلیل آشنایی با ساختار قصه با دقت علمی بیشتری موضوع را پیگیری می‌کند و قصه‌ای مناسب برای نقل انتخاب می‌کند و بیماران نیازمند به آرامش را مداوا می‌کنند. در هر قصه ماجرایی پیگیری می‌شود و حس کنجکاوی درمانجوها را برمی‌انگیزد و قدرت تخیل آنها را پرورش می‌دهد و به این ترتیب شادمانی و لذت را نصیب او می‌کند. 

---

 انواع روش‌های قصه‌درمانی برای کودکان

بازی با کلمات احساسی: در این روش از راه بازی با کارت‌های احساسات (مثل خوشحال، غمگین، نگرانی، عصبانی، موفقیت) و قصه‌گویی توسط درمانگر و کودک، احساسات به طور کلی شناسایی و معنا می‌شود. سپس از راه قصه‌ای که کودک ارائه می‌کند، احساساتش را به درون قصه وارد می‌کند و این کار به درمانگر این امکان را می‌دهد که مشکل اصلی و فعلی کودک را شناسایی کرده و به او کمک کند تا با احساساتش روبه‌رو شود. این روش برای کودکان دارای مشکلات رفتاری و اضطرابی به‌ویژه کودکان بیش‌فعال مفید است.

فن جعبه دکمه: این روش برای کودکانی مناسب است که در برقراری ارتباط پیش‌قدم نمی‌شوند. یک جعبه بزرگ پر از دکمه می‌تواند انواع حرف‌ها، سخنان و خاطرات را به یاد آورد. درمانگر از کودک درخواست می‌کند تا هر دکمه‌ای که احساس می‌کند حرفی می‌زند انتخاب و علت انتخاب خود را در قالب قصه‌ای بیان کند، سپس دکمه را روی لباس خود بدوزد.

قصه‌گویی با استعاره‌های هنری و کلامی: این روش برای کودکانی مفید است که تجربه از دست دادن دارند. در این فن درمانگر از کودک می‌خواهد تصویری بکشد که بیانگر احساسات او پیش از فقدان (مثلا جدایی والدین) باشد و در مورد آن قصه‌ای بگوید. سپس از او می‌خواهد تصویری بکشد که بیانگر احساسات او پس از فقدان باشد و قصه آن را بیان کند. این‌گونه کودک در شناسایی و بیان احساساتش مهارت پیدا می‌کند.

ارزش‌های روانی – تربیتی قصه‌درمانی برای کودکان

۱- سرگرمی

۲- افزایش تجارب درمانجو

۳- توسعه تفکر وتخیل و تمرکز

۴- آشنایی با مشکلات و حل آنها

۵- افزایش معلومات و توسعه اطلاعات عمومی

۶- پرورش عزت نفس، جرأت‌ورزی و شهامت

۷- قدرت بیان و تکلم

منبع: خلاصه مطالب کارگاه روان شناسی کودک: قصه‌درمانی برای کودکان

خلاصه مطالب کارگاه روان شناسی کودک: تقویت اعتماد به نفس در کودکان

کودک باید از تصویر خودش در آینه خوشش بیاید، باید از شخصیتش، کسی که هست خشنود باشد. او باید باور کند که می‌تواند کارهای بزرگ انجام دهد و شایسته این است که دوستش بدارند و به او عشق بورزند. پدر و مادر سرچشمه ارزشی هستند که کودک برای خودش قائل است. تقویت اعتماد به نفس در کودکان ممکن است دشوار به نظر برسد، اما احساس ارزش فردی پایه‌های آینده فرزندتان را پی می‌ریزد، زمانی که باید چیزهای تازه را به تنهایی تجربه کند. هدف شما در جایگاه پدر و مادر، اطمینان خاطر از این است که فرزندتان غرور و احترام به خود را در درون خود و همین‌طور ایمان به توانایی خود در مقابله با چالش‌های زندگی را رشد داده است. 

---

 

روش‌های تقویت اعتماد به نفس در کودکان

بی‌قید و شرط عشق بورزید: اعتماد به نفس در کودک وقتی شکوفا می‌شود که بدون قید و شرط مورد علاقه و عشق‌ورزی قرار بگیرد. وقتی کودکتان را صرف نظر از توانایی‌هایش، مشکلاتش و اخلاق و روحیاتش می‌پذیرید و به او جمله “دوستت دارم، هر که باشی و هر کاری انجام دهی.” را می‌گویید، بیشترین کمک را به او می‌کنید. تا می‌توانید او را بغل کنید و ببوسید و همیشه به او بگویید که چقدر دوستش دارید.

کودک را به نام صدا بزنید: والدین معمولا در موقعیت‌های خاص با روش خاصی فرزندشان را صدا می‌زنند. مثلا در حالت عادی فقط نام او را به کار می‌برند، اما اگر کودک اشتباهی بکند شاید جور دیگری او را صدا بزند. این تفاوت‌ها را کودک متوجه می‌شود و درک می‌کند و این گونه می‌داند چه وقت‌هایی پدر یا مادر از او دلخور هستند. فرزندتان را در مقابل آینه قرار دهید و اسمش را تکرار کنید تا برایش آشنا شود و سعی کید اسمش را با الفاظ زیبا به کار ببرید.

مقایسه نکنید: هیچ گاه کودک خود را با دیگری حتی خواهر یا برادرش مقایسه نکنید و با مقایسه کردن او را سرزنش نکنید. مقایسه حتی به طور مثبت هم بالقوه مخرب‌اند چون کودک نمی‌تواند همیشه طبق آن تعریف و مقایسه مثبت پیش برود و عمل کند. بگذارید کودک‌تان احساس کند که منحصر به فرد است و شما او را به این دلیل تحسین می‌کنید.

به کودک حق انتخاب بدهید: کم‌کم به کودک برای انتخاب لباس خود، انتخاب غذا و … اجازه انتخاب بدهید. ممکن است کودک شما لباس و رنگی را انتخاب کند که باب میل شما نباشد اما اینکه فرزندتان چند رنگ ناهماهنگ را برای لباس پوشیدن اتخاب کند خیلی بهتر از این است که همیشه شما برای او انتخاب کنید. بخش مهمی از شکل‌گیری اعتماد به نفس کودک به انتخاب‌های مستقل او بستگی دارد.

استعدادهای کودک خود را پرورش دهید: برای ایجاد اعتماد به نفس در کودک استعداد و توانمندی‌های او را شناحته و آنها را تقویت کنید. کافی است یک استعداد ویژه فرزند خود را بشناسید و آن را پرورش دهید، خواهید دید که دیگر استعدادهای او نیز شکوفا می‌شود.

منبع: خلاصه مطالب کارگاه روان شناسی کودک: تقویت اعتماد به نفس در کودکان

عواقب تنبیه بدنی کودکان در خلاصه مطالب یک کارگاه روان شناسی کودک

در این کارگاه روان شناسی کودک روی این نکته تاکید می‌شود که هیچ چیزی بهتر از گفت و گو در ارتباط با کودکان بهتر نیست و تنبیه بدنی ممکن است اثرات زیان باری روی کودکان بگذارد مانند عدم توانایی تشخیص درست از غلط. به همین دلیل باید به کودکان بیاموزیم فقط در صورتی که از روش‌های سالمی برای بیان احساسات خود بهره ببرند احساساتشان مورد پذیرش قرار می‌‍گیرد.

تنبیه بدنی کودکان به این معنا است که حق با ماست و رفتار ما درست است و کودک یاد می‌گیرد در آینده برای دفاع از حق و حقوق خود از کتک زدن استفاده کند چون معتقد است حق با اوست و رفتارش درست است. 

---

عواقب تنبیه بدنی

– گاهی مواقع فرد مجازاتگر در حین کتک کودک ممکن است چنان اختیار خود را از دست بدهد که لطمات جبران ناپذیری به اون وارد کند مانند شکستگی جمجمعه، سوختگی، فلجی و… و حتی گاهی منجر به مرگ کودک شود.

– برای اینکه کودک دچار ترس و اضطراب گردد و دیگر رفتار زشت خود را تکرار نکند یعنی به هدف فرد تنبیه کننده دست یابد، مادر و پدر مجبورند هر سری بر شدت تنبیه بیافزایند.

– معنای انتقام به جای آگاهی و عبرت در ذهن وی شکل می‌گیرد و باعث می‌گردد بر منفی کاری خود بیافزاید.

– عدم اعتماد به دنیا: در ذهن کودک به ویژه نوزادانی که از والدین کتک می‌خورند، دنیا برایشان مکان ناامنی می‌شود، زیرا افرادی او را مجازات کرده‌اند که اولین نقطه اتکا و اعتماد در هر انسانی هستند یعنی پدر و مادر.

پدر و مادر باید مراقب باشند هنگامی که کودک عمل ناشایستی از خود نشان داد به یک شکل واکنش نشان بدهند، مثل اگر کودک جسمی را پرت کرد یکی از والدین لبخند بزند و دیگری عصبانی بشود، مسلما این عمل از سوی کودک بازهم تکرار می‌شود.

برای مطالعه‌ی کامل این عواقب به مطلب زیر مراجعه شود:

عواقب تنبیه بدنی کودکان در خلاصه مطالب یک کارگاه روان شناسی کودک