کارگاه روان شناسی کودک با موضوع نقش والدین در شکل‌گیری شخصیت کودک

 بدون شک یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین دوران زندگی آدمی که در آن شخصیت فرد پایه‌ریزی شده و شکل می‌گیرد؛ دوران کودکی است. امروزه این حقیقت انکارپذیر به اثبات رسیده است که کودکان در سنین پایین فقط به مراقبت جسمانی نیاز ندارند؛ بلکه این توجه و تربیت باید همه‌ی ابعاد وجودی آنها شامل رشد اجتماعی، عاطفی، شخصیتی و هوشی را در بر گیرد. طبعاً فرزند انسان نیز از همان کودکی توانایی برقراری و قابلیت‌های یک زندگی اجتماعی را دارد. در کارگاه روان شناسی کودک با موضوع نقش والدین در شکل‌گیری شخصیت کودک عنوان شد که نقش پدر و مادر، بسیار حیاتی است و کودک روابط اجتماعی خود را از پدر و مادر می‌آموزد. اگر بخواهیم کودکی اجتماعی پرورش دهیم، از همان ابتدا باید به نیازهای او پاسخ دهیم و برای این منظور باید نیازهای اجتماعی او را بشناسیم.

فرزندان بنیان‌های آموزشی خود را از طریق اعضای خانواده به دست می‌آورند. جو دوستانه و همدلانه خانواده و فهم مشترک موجود در اعضا کمک می‌کند تا به نوعی آموزش غیررسمی در کودکان نهادینه شود. 

---

آموزه‌های والدین به فرزندان

خانواده‌ای مفرح مکانی مطلوب برای رشد شخصیت فرزندان است. فرزندی که در چنین خانواده‌ای زندگی می‌کند رفتار اعضای خانواده‌اش را تقلید می‌کند. هماهنگی روابط در خانواده بین پدر و مادر و برادرها و خواهران و هر رابطه‌ای که در خانواده شکل می‌گیرد آرامشی ایجاد می‌کند که برای شکل‌گیری شخصیت فرزندان اهمیت بسیاری دارد. چنین جوی کمک می‌کند تا فرزندان خوب یاد بگیرند و به دنبال سلامت جسم و روان خود باشند.

اعتماد و امنیت

تربیت کودک از بدو تولد و حتی قبل از آن شروع می‌شود و با اینکه والدین این نکته را می‌دانند هرگز تصور نمی‌کنند که رفتارهای به ظاهر کم‌اهمیت و جزئی آنها چه تأثیر شگرفی روی شخصیت آینده کودکان می‌گذارد.

یکی از اصلی‌ترین کلیدهای تربیتی کودکان جلب اعتماد است. برخلاف تصور بسیاری از والدین جلب اعتماد کودک نتیجه فرایند پیچیده و زمان‌بری نیست بلکه با پاسخ‌گویی به نیازها و درک احساسات و خواسته‌های کودک محقق می‌شود.

استقلال

کودک همچنین در مراحل رشد و تکامل خود و پس از کسب امنیت و احساس آرامش در فضای پیرامون خود، اولین تلاش‌ها را برای کسب استقلال از سنین ۱٫۵ تا ۲ سالگی آغاز می‌کند. یکی از اولین نشانه‎‌های این استقلال، تلاش برای غذا خوردن به تنهایی است.

هویت‌یابی

کودک طی سال‌های اولیه زندگی، موجودیت خود را به رسمیت می‌شناسد و طی مراحل رشد و تکامل به برداشت کامل‌تری از شخصیت خود می‌رسد.

در کارگاه روان شناسی با موضوع نقش والدین در شکل‌گیری شخصیت کودک، به نقش پدر و مادر به طور جداگانه پرداخته شد.

نقش تفاهم والدین در تربیت فرزند

تفاهم والدین در تمام صحنه‌های زندگی، موچب استحکام پایه‌های خانواده می‌گردد. به ویژه با تفاهم با همدیگر علاوه بر اینکه کانون زندگی را گرم‌تر نموده‌اند، فرزندان چنین خانواده‌ای نیز از سلامتی کامل‌تر و شخصیت واقعی برخوردار می‌گردد. بنابراین تفاهم والدین محیط زندگی را سرشار از صمیمیت و صفا می‌کند. از این رو محیط خانواده در تشکیل شخصیت انسان نقش بنیادین و مؤثر دارد. سنت‌ها، الگوها و ضولبط و قوانین آن در فرزندان اثر می‌گذارد.

خانواده عامل انتقال فرهنگ، تمدن، آداب و سنن است و نقش و تأثیر آن همیشگی است. تشکیل خانواده باید بر مبنای تفاهم و ایجاد فضای دوستی پایه‌گذاری شود؛ زیرا در پرتو صفا و صمیمیت زندگی مفهوم واقعی پیدا می‌کند و فرزندانی با روان سالم تحویل جامعه داده می‌شود.

توصیه‌هایی به والدین

– رعایت کردن حق همسر و احترام گذاشتن به او در حضور فرزندان

– مشخص کردن مرزهای بین اعضای خانواده و وظایف آنان

– اگر فرزندمان کار ناشایستی انجام داد به او برچسب دختر / پسر بد نزنیم.

– به جای فرزندمان تصمیم نگیریم.

– حریم خصوصی او را محترم بشماریم.

منبع

کارگاه روان شناسی کودک با موضوع ترس‌های شبانه کودکان

ترس به واکنشی گفته می‌شود که در موقعیت‌هایی نشان داده می‌شود که برای بیشتر افراد، ترسناک تلقی می‌شود. ترس‌های شبانه کودکان به سن او و مرحله رشد احساسی و جسمی او بستگی دارد و همین‌طور که بزرگ‌تر می‌شود با انواع مختلفی از ترس مواجه می‌شود. کودک در هر مرحله از رشد که باشد حوادث خاصی ممکن است در او ایجاد نگرانی کند. ترس‌های شبانه در کودکان ۲ تا ۶ سال و معمولا در شب و هنگام خواب به وجود می‌آید که وی را دچار اضطراب و استرس زیادی می‌کند.

در یک کارگاه روان شناسی کودک با موضوع ترس‌های شبانه کودکان به دلایل ترس‌های شبانه کودکان و راه‌های غلبه بر آن پرداخته شد. 

خلاصه مطالب دوره روانشناسی با موضوع تاثیرات افسردگی والدین بر فرزندان

در یک دوره روانشناسی که با موضوع تاثیرات افسردگی والدین بر فرزندان برگزار شد به نتایج تحقیقی که اخیرا انجام شده‌است اشاره شد.

بر اساس این مطالعات مشخص شد که افسردگی پدران هم بی تاثیر بر سلامت روان کودکان نیست. اما همچنان افسردگی مادران نسبت به افسردگی پدران، بیشتر باعث بروز مشکلات روانی و عاطفی در کودکان می‌شود.

مطالعه‌ای که به تازگی بر روی حدود ۱۴ هزار خانواده ساکن در بریتانیا و ایرلند انجام شده‌است مشخص کرده‌است که هردوی والدین نقش به سزایی در جلوگیری و ابتلا به افسردگی در کودکان دارند. 

کارگاه روان شناسی کودک با موضوع افسردگی در کودکان

انسان‌ها در هر سنی گاهی هیجانات مختلفی را تجربه می‌کنند. گاهی غمگین و ناراحت، گاهی شاد و هیجان‌زده، گاهی ترس و اضطراب، اینها احساسات و هیجانات مختلفی هستند که افراد دچار می‌شوند. اما چیزی که هیجان غیرطبیعی را از نوع طبیعی آن متمایز می‌کند شدت و مدت و درجه آن هیجان است. غم و ناراحتی وقتی شدت یابد و طولانی شود به افسردگی می‌انجامد. کودکان نیز از این قائده مستثنا نیستند. افسردگی در کودکان با بزرگسالان متفاوت است. در کارگاه روان شناسی کودک با موضوع افسردگی در کودکان بیان شد که افسردگی یعنی احساس درماندگی و به بن‌بست رسیدن، که هم علائم روانی و هم علائم جسمانی دارد. بیشتر ما فکر می‌کنیم ناراحتی‌های کودکان گذرا است اما این‌گونه نیست. وقتی عروسک کودکی گم می‌شود یا تولد خواهر یا برادر دیگری اتقاق می‌افتد، نقل مکان از جایی به جای دیگر و یا جدایی پدر و مادر موجب افسردگی در کودک می‌شود. 

---

 نشانه‌های افسردگی در کودکان

– مشکل در تمرکز

– خستگی و کاش انرژی

– احساس گناه و بی‌ارزش بودن

– خشم و کج‌خلقی

– احساس ناراحتی و ناامیدی همیشگی

– افزایش حساسیت نسبت به طرد شدن

– پرخاشگری و فریاد و گریه

– بی‌تفاوتی و عدم فعالیت

– ایجاد مشکل در اشتها

دلایل افسردگی در کودکان

افسردگی به دلایل مختلف به سراغ کودکان می‌آید. افسردگی مانند بیشتر اختلالات روانی می‌تواند زمینه ژنتیک داشته باشد. به این صورت که اگر پدر یا مادر و یا یکی از نزدیکان کودک دچار افسردگی باشند، احتمال ابتلای کودک به افسردگی بیشتر می‌شود. تغییرات اجتماعی مثل زلزله یا سیل یا جنگ هم می‌تواند موجب افسردگی کودک شود. تغییر مدرسه و جدایی از دوستان هم نقش بسزایی در افسردگی کودکان دارد. در کارگاه روان شناسی کودک با موضوع افسردگی در کودکان عنوان شد که امروز مهم‌ترین علت افسردگی کودک رفتار والدین است، از آنجایی که بچه‌ها در سنین پایین خیلی به والدین خود وابسته هستند رفتار والدین بسیار می‌تواند روی آنها تاثیر بگذارد. رفتارهایی مثل تبعیض بین فرزندان، به رخ کشیدن نکات منفی کودک و ابراز نکردن صفات مثبت او و مقایسه کودک با کودکان دیگر باعث می‌شود که اعتماد به نفس کودک کاهش یافته و روحیه‌اش ضعیف شود و سرانجام به افسردگی بیانجامد. حتی رفتار والدین با هم می‌تواند در روحیه کودک تاثیر منفی بگذارد. دعواهای زناشویی مداوم و مقصر دانستن کودک در اختلافات خانوادگی، مطرح کردن مسائل اقتصادی در حضور کودک، آگاهی کودک از بیماری والدین به طوری که نگران از دست دادن آنها شود و یا خود را در بیماری والدینش مقصر بداند. بیشترین تاثیر منفی و بد را جدایی والدین از هم به دنبال دارد.

برای آگاهی از راه‌کارهای ارائه شده در کارگاه روانشناسی کودک برای درمان افسردگی در کودکان به این مقاله در سایت آکادمی امیدان مراجعه کنید.

کارگاه روان شناسی کودک با موضوع خودباوری در کودکان

کودکانی که دارای خودباوری پایینی هستند همیشه آرزو دارند جای شخص دیگری باشند، بیش از حد خیال‌پردازی می‌کنند، احساس بی‌ارزشی کرده و اغلب در برخورد با وظایف و مشکل گریه می‌کنند. چنین کودکانی کمتر از سایرین به ظاهر خود توجه و رسیدگی می‌کنند، چرا که از فکر کردن به ظاهر خود و دیدن آن در آینه لذت نمی‌برند. تصمیم‌گیری برای‌شان مشکل است. نسبت به آینده بدبین بوده و آینده خود را پربار نمی‌بینند، به کوچکتر از خودشان زور می‌گویند و در مسائل گوناگون کمتر داوطلب شده و کمتر سوال می‌کنند. تحقیقات انجام شده در خصوص آسیب‌شناسی روانی حکایت از آن دارد که علت بسیاری از رفتارهای آسیب‌زای فرزندان در خانه و مدرسه مانند پرخاشگری، اضطراب، بزهکاری، مصرف سیگار، افت تحصیلی و مواردی از این قبیل، ریشه در کمبود یا ضعف خودباوری آنان دارد. 

---

 خودباوری چگونه ایجاد می‌شود

خودباوری از کودکی، توسط والدین و اطرافیان شکل می‌گیرد و ایجاد می‌شود. به طور مثال “اگر کودکی در محیط پر از ترس بزرگ شود یاد می‌گیرد که بترسد” و یا “اگر در محیط پر از تشویق بزرگ شود می‌آموزد که اعتماد کند”. خودباوری کودکان از نوع، نگرش و رفتاری که دیگران نسبت به او دارند، می‌تواند شکل بگیرد. رفتارهایی چون طرد، عدم محبت، عدم توجه، غفلت، جدی نگرفتن، توجه به نکات منفی، گوش ندادن، تمسخر و …سبب کاهش خودباوری در کودک می‌شود. از طرف دیگر رفتارهایی چون پذیرش، احترام، محبت، توجه، جدی گرفتن، احساس تعلق، تشویق، حمایت و … موجب افزایش خودباوری در کودک می‌شود.

نقش خانواده در افزایش خودباوری کودک

تحقیقات نشان می‌دهد، حدود ۸۵ درصد از شکل‌گیری شخصیت فرد تا سن ۶ سالگی است و در این میان خانواده نقش اساسی و اصلی‌ای در این زمینه ایفا می‌کند.  تقلید و الگوبردای یکی از فراگیرترین روش‌های یادگیری در کودکان است. 

روانشناسان بر این باورند که کنترلی که والدین از کودک به عمل می‌آورند در خودباوری وی مؤثر خواهد بود. این کنترل از سه طریق اعمال می‌شود: حمایتی که به اندازه تعادل باشد، گوشزد کردن نتایج اعمال کودک و راهنمایی غیرمستقیم، اعمال فشار بدون تنبیه فیزیکی و جسمانی، اما گاه برخی والدین و بزرگسالان با اعمال فشارهای فیزیکی و روانی نامناسب با زدن برچسب‌های نادرست غیراخلاقی، وی را به اطاعت از دستورهای خود وادار می‌کنند که این نوع کنترل تأثیری منفی در خودباوری کودک خواهد گذاشت.  برای ایجاد خودباوری در فرزندان بهتر است به آنها کمک کنیم تا بیاموزند که:

۱- هیچ انسانی شبیه دیگری نیست: هیچ‎‌کدام از انسان‌ها در طول تاریخ شبیه هم نبوده و نخواهند بود و به خود بگوید “هیچ‌کس شبیه من نیست، من آنچه که هستم را دوست دارم و احساس خوبی نسبت به خودم دارم.”

۲- محدودیت‌ها و توانمندی‌های خود را بپذیرند: نقاط ضعف خود را بدون نگرانی و ناراحتی بپذیرید و از آنها احساس گناه و شرمساری نکنید. چون هیچ فردی نمی‌تواند انسانی کامل و به همه چیز دانا و به همه کاری توانا باشد و با آگاهی و پذیرش نقاط مثبت و ضعف خود احساس رضایت و خشنودی می‌کند.

برای آگاهی از راه‌های افزایش خودباوری در کودکان به این مقاله در سایت آکادمی امیدان مراجعه کنید.