خلاصه کارگاه روان شناسی روانکاوی از نگاه فروید

ساختارهای شخصیت

در این قسمت از کارگاه بر سر موضوع شکل گیری ساختار های شخصیت بحث شد. در ابتدا فروید ، ساختار شخصیت را به سه قسمت تقسیم کرد:

اید

ایگو

سوپرایگو

انرژی لیبیدویی در بدو تولد در اید متمرکز است ؛ اما این انرژی به تدریج به ایگو و سوپر ایگو القا می شود . چون اید ، ایگو و سوپرایگو سر لیبیدو رقابت میکنند ، تعادل اهمیت پیدا میکند. اگر انرژی بیش از اندازه در یک ساختار سرمایه گذاری شود ، برای ساختارهای دیگر ، انرژی زیادی نمی ماند. مثلا اگر اید بیشتر لیبیدو را به خود اختصاص دهد ، سوپر ایگو و ایگو به اندازه کافی انرژی نخواهند داشت تا کارهای اصلی خود را انجام دهند. نکته دیگری که در این بحث اهمیت دارد ، نحوه شکل گیری و سطوح آگاهی این بخش ها است. اید کاملا ناهشیار است و در مرحله دهانی شکل می گیرد ؛ ایگو تا حدودی هشیار و نا حدودی ناهشیار است و در مرحله مقعدی ، شروع به شکل گیری میکند ؛ سوپر ایگو نیز هشیاری  و ناهشیار است و در مرحله آلتی شکل می گیرد. 

 اولین قسمت شخصیت «اید» است

از نظر فروید اید ، مخزن تمام انرژی لیبیدویی است ؛ اید غریزه ای ابتدایی ، خام و حیوانی است . هدف آن هم کامرواسازی خود است. اید پیرو اصل لذت است ، یعنی خواستار ارضای فوری نیاز ها و خواسته هایش است و به عبارت دیگر منطق حالی اش نمی شود. اید که در وهله اول خواهان ارضای فوری جنسی و پرخاشگری است ، کاری به عواقب و پیامد کارهایش ندارد. برای مثال فردی را تصور کنید که در هوای گرم تابستان بر روی نوک برجی ایستاده است. سائق اید برای کامروایی فوری ، بدون در نظر گرفتن پیامد های آن ، اصرار می ورزد که :«هوا خیلی گرم است . زود باش بپر! این طوری صورت ات خنک میشود!» . اگر آدم ها فقط تحت امر اید بودند ، جامعه دچار هرج و مرج می شد ، چرا که اید نامعقول است و به دلایل و علت ها کاری ندارد ، درکی از مفهوم زمان ندارد و به هیچ کس و هیچ چیزی احترام نمی گذارد.

دومین قسمت شخصیت «ایگو» است

قسمت دیگر شخصیت ایگو است که از اید شکل میگیرد و در واقع رابط یا پلی است بین اید و واقعیت. ایگو از اصل واقعیت پیروی میکند و کامروایی و ارضای نیاز را به تعویق می اندازد تا به اهداف بلند مدت تر برسد. مثلا در جواب به اید که از شخص میخواهد به خاطر گرمای هوا از ساختمان بپرد ، می گوید : «نه صبر کن. عاقبت این کار ، مرگ است! بیا واقع بین تر باشیم . برای خنک شدن ، دنبال دستگاه تهویه هوا بگرد.» در واقع ایگو ، امنیت ارگانسیم را تامین میکند و تا حدودی ناهشیار و تا حدودی هشیار است. وظیفه دیگر ایگو ، محافظت فرد در برابر اضطراب شدید تعارضات درون روانی است. ایگو با استفاده از مکانسیم های دفاعی و واپس رانی ، اجازه نمیدهد موادی که اضطراب زای شدید هستند وارد آگاهی شوند. البته این فرآیند به قیمت تحریف واقعیت انجام می شود تا شخص نتواند دنیا را دقیق ببیند. ایگو به غیر از اید ، با سوپر ایگو هم در ارتباط است.

سومین قسمت شخصیت «سوپر ایگو» است

سوپر ایگو ، وجدان است. سوچر ایگو هم تا حدودی هشیار و تا حدودی نیمه هشیار است. نا معقول و بدون حد و مرز است. کودک از طریق درون فکنی ، هنجار ها و باید نباید ها را وارد شخصیت خودش میکند. در واقع والدین از طریق عشق و محبت مشروط ، ارزش های شان را به کودک منتقل می کنند. وقتی کودک کار خوب یا اصطلاحا با اخلاقی انجام می دهد ، تایید می شود و وقتی کاری مخالف با ارزش های خانواده را انجام میدهد ، تنبیه می شود. به عبارت دیگر سوپر ایگو ، بر اساس اخلاقیات والدین و ارزش های اجتماعی پی ریزی می شوند که باز بسته به والدین سخت گیر یا آسان گیر ، نتیجه متفاوت خواهد بود.  سوپر ایگو از طریق القای احساس گناه ، رفتار فرد را کنترل میکند. معمولا در پس روان رنجوری ها  ، احساس گناه شدید وجود دارد و در پشت اختلالات شخصیت ، احساس گناه کم.  مثلا  اگرکودک والدین مذهبی سخت گیری داشته باشد به شکلی که مدام به کودک یاد آوری کنند که لذت جنسی چیز بسیار بدی است ، مگر برای تولید مثل ؛ سوپر ایگو و اید با هم در تضاد قرار میگیرند . چرا که اید خواهان ارضای فوری نیاز جنسی است و سوپر ایگو مخالف آن. این تعارض مقدار زیادی از انرژی لیبیدویی شخص را مصرف میکند و باعث می شود روی تعارض روان رنجورانه سرمایه گذاری کند و ایگو تضعیف می شود.

منبع: خلاصه کارگاه روان شناسی روانکاوی از نگاه فروید