کارگاه روان شناسی کودک با موضوع ترس‌های شبانه کودکان

ترس به واکنشی گفته می‌شود که در موقعیت‌هایی نشان داده می‌شود که برای بیشتر افراد، ترسناک تلقی می‌شود. ترس‌های شبانه کودکان به سن او و مرحله رشد احساسی و جسمی او بستگی دارد و همین‌طور که بزرگ‌تر می‌شود با انواع مختلفی از ترس مواجه می‌شود. کودک در هر مرحله از رشد که باشد حوادث خاصی ممکن است در او ایجاد نگرانی کند. ترس‌های شبانه در کودکان ۲ تا ۶ سال و معمولا در شب و هنگام خواب به وجود می‌آید که وی را دچار اضطراب و استرس زیادی می‌کند.

در یک کارگاه روان شناسی کودک با موضوع ترس‌های شبانه کودکان به دلایل ترس‌های شبانه کودکان و راه‌های غلبه بر آن پرداخته شد. 

خلاصه مطالب دوره روانشناسی با موضوع تاثیرات افسردگی والدین بر فرزندان

در یک دوره روانشناسی که با موضوع تاثیرات افسردگی والدین بر فرزندان برگزار شد به نتایج تحقیقی که اخیرا انجام شده‌است اشاره شد.

بر اساس این مطالعات مشخص شد که افسردگی پدران هم بی تاثیر بر سلامت روان کودکان نیست. اما همچنان افسردگی مادران نسبت به افسردگی پدران، بیشتر باعث بروز مشکلات روانی و عاطفی در کودکان می‌شود.

مطالعه‌ای که به تازگی بر روی حدود ۱۴ هزار خانواده ساکن در بریتانیا و ایرلند انجام شده‌است مشخص کرده‌است که هردوی والدین نقش به سزایی در جلوگیری و ابتلا به افسردگی در کودکان دارند. 

کارگاه روان شناسی کودک با موضوع افسردگی در کودکان

انسان‌ها در هر سنی گاهی هیجانات مختلفی را تجربه می‌کنند. گاهی غمگین و ناراحت، گاهی شاد و هیجان‌زده، گاهی ترس و اضطراب، اینها احساسات و هیجانات مختلفی هستند که افراد دچار می‌شوند. اما چیزی که هیجان غیرطبیعی را از نوع طبیعی آن متمایز می‌کند شدت و مدت و درجه آن هیجان است. غم و ناراحتی وقتی شدت یابد و طولانی شود به افسردگی می‌انجامد. کودکان نیز از این قائده مستثنا نیستند. افسردگی در کودکان با بزرگسالان متفاوت است. در کارگاه روان شناسی کودک با موضوع افسردگی در کودکان بیان شد که افسردگی یعنی احساس درماندگی و به بن‌بست رسیدن، که هم علائم روانی و هم علائم جسمانی دارد. بیشتر ما فکر می‌کنیم ناراحتی‌های کودکان گذرا است اما این‌گونه نیست. وقتی عروسک کودکی گم می‌شود یا تولد خواهر یا برادر دیگری اتقاق می‌افتد، نقل مکان از جایی به جای دیگر و یا جدایی پدر و مادر موجب افسردگی در کودک می‌شود. 

---

 نشانه‌های افسردگی در کودکان

– مشکل در تمرکز

– خستگی و کاش انرژی

– احساس گناه و بی‌ارزش بودن

– خشم و کج‌خلقی

– احساس ناراحتی و ناامیدی همیشگی

– افزایش حساسیت نسبت به طرد شدن

– پرخاشگری و فریاد و گریه

– بی‌تفاوتی و عدم فعالیت

– ایجاد مشکل در اشتها

دلایل افسردگی در کودکان

افسردگی به دلایل مختلف به سراغ کودکان می‌آید. افسردگی مانند بیشتر اختلالات روانی می‌تواند زمینه ژنتیک داشته باشد. به این صورت که اگر پدر یا مادر و یا یکی از نزدیکان کودک دچار افسردگی باشند، احتمال ابتلای کودک به افسردگی بیشتر می‌شود. تغییرات اجتماعی مثل زلزله یا سیل یا جنگ هم می‌تواند موجب افسردگی کودک شود. تغییر مدرسه و جدایی از دوستان هم نقش بسزایی در افسردگی کودکان دارد. در کارگاه روان شناسی کودک با موضوع افسردگی در کودکان عنوان شد که امروز مهم‌ترین علت افسردگی کودک رفتار والدین است، از آنجایی که بچه‌ها در سنین پایین خیلی به والدین خود وابسته هستند رفتار والدین بسیار می‌تواند روی آنها تاثیر بگذارد. رفتارهایی مثل تبعیض بین فرزندان، به رخ کشیدن نکات منفی کودک و ابراز نکردن صفات مثبت او و مقایسه کودک با کودکان دیگر باعث می‌شود که اعتماد به نفس کودک کاهش یافته و روحیه‌اش ضعیف شود و سرانجام به افسردگی بیانجامد. حتی رفتار والدین با هم می‌تواند در روحیه کودک تاثیر منفی بگذارد. دعواهای زناشویی مداوم و مقصر دانستن کودک در اختلافات خانوادگی، مطرح کردن مسائل اقتصادی در حضور کودک، آگاهی کودک از بیماری والدین به طوری که نگران از دست دادن آنها شود و یا خود را در بیماری والدینش مقصر بداند. بیشترین تاثیر منفی و بد را جدایی والدین از هم به دنبال دارد.

برای آگاهی از راه‌کارهای ارائه شده در کارگاه روانشناسی کودک برای درمان افسردگی در کودکان به این مقاله در سایت آکادمی امیدان مراجعه کنید.

خلاصه مطالب کارگاه روانشناسی کودک: تجربیات سخت و ناگوار دوران کودکی

استرس‌های شدید و طولانی مدت و تجربیات ناگوار و آزار دهنده‌ در دوران کودکی ممکن است بر سلامت روانی و جسمانی کودک اثرات منفی بگذارد و سعادت و زندگی عاطفی او را با مشکلات عمیقی مواجه کند. این تجربیات تلخ امکان دارد رشد و تکامل مغز را دچار اختلال کنند و در نهایت باعث بروز بیماری‌های روانی یا مشکلات اجتماعی جدی برای فرد شوند.

در یک کارگاه روانشناسی کودک که با موضوع تجربیات ناگوار دوران کودکی برگزار شد، ابتدا درباره انواع رفتارهای آزاردهنده و تجربیات سخت پس از آن و سپس بیماری‌های روانی و جسمانی ناشی از این تجربیات صحبت شد.

صرفا ناگوار و سخت بودن این اتفاقات چندان مشکل زا نیست، تجربیاتی که کودک پس از آن با آن‌ها مواجه می‌شود و از قدرت درک او خارج هستند و به تنهایی باید با آن‌ها کنار بیاید ایجاد مشکل می‌کنند. یعنی کودک بدون هیچ کمک و مهارت و تجربه‌ی قبلی، در شرایط استراس زای جدیدی قرار می‌گیرد که نمی‌داند چگونه باید واکنش نشان دهد. که در نهایت ضربات جبران ناپذیری بر او وارد می‌کند.  

---

ذکر نمونه‌هایی از تجربیات ناگوار دوران کودکی در کارگاه روانشناسی کودک

تجربیات ناگوار دوران کودکی بنا بر استاندارد سازمان بهداشت جهانی، رویدادهایی است که در ۱۸ سال اول زندگی بیش از یک بار تکرار شده‌اند و سلامت کودک را حتی در سال‌های بزرگسالی به خطر می‌اندازند:

• آزارهای جسمی: کتک زدن و یا هرگونه ضرباتی که بر بدن کودک وارد شود.

• آزارهای عاطفی: توهین و تحقیر شدن کودک از سمت اعضای خانواده، تهدید کردن کودک به ترک او یا بیرون کردن او از خانه.

• آزارهای جنسی: هرگونه آزار و اذیتی که ماهیت جنسی داشته باشد.

• به زندان افتادن پدر یا مادر کودک.

• طلاق و جدایی والدین کودک.

• ضرب و شتم، خشونت‌های فیزیکی و کلامی بین سایر اعضای خانواده جلوی چشم کودک.

• کودک تجربه‌ی خشونت جمعی را داشته باشد مانند جنگ، عملیات تروریستی، کشمکش‌های قومی یا سیاسی، نسل‌کشی، سرکوب، مفقود شدن، شکنجه، خشونت سازمان‌یافته مثل سرقت مسلحانه یا نزاع اراذل و اوباش و در طی این اتفاقات یکی از اعضای خانواه یا دوستان و نزدیکان کودک مورد ضرب و شتم توسط مهاجمین قرار گرفته باشد و یا در جریان این اتفاقات جان خود را از دست داده باشد.

• گوش ندادن به کودک، نادیده گرفتن او، سهیم نکردن او در کارهای جمعی مربوط به خانواده، قهر کردن با کودک.

مشکلات جسمی

اما مشکلات این کودکان فقط محدود به مشکلات رفتاری و روحی نیست و آن‌ها بیشتر از دیگران در معرض بیماری‌های جسمی مانند سرطان، سکته مغزی، دیابت، شکستگی استخوان، بیماری‌های قلبی و دستگاه ایمنی و… قرار می‌گیرند.

مشکلات فردی و اجتماعی

توقف ادامه تحصیل، شکست تحصیلی و شغلی، مشکلات شدید مالی و فقر، بیماری‌های آمیزشی، حاملگی در سن پایین و…

منبع: سایت آکادمی امیدان

کارگاه روان شناسی کودک با موضوع خودباوری در کودکان

کودکانی که دارای خودباوری پایینی هستند همیشه آرزو دارند جای شخص دیگری باشند، بیش از حد خیال‌پردازی می‌کنند، احساس بی‌ارزشی کرده و اغلب در برخورد با وظایف و مشکل گریه می‌کنند. چنین کودکانی کمتر از سایرین به ظاهر خود توجه و رسیدگی می‌کنند، چرا که از فکر کردن به ظاهر خود و دیدن آن در آینه لذت نمی‌برند. تصمیم‌گیری برای‌شان مشکل است. نسبت به آینده بدبین بوده و آینده خود را پربار نمی‌بینند، به کوچکتر از خودشان زور می‌گویند و در مسائل گوناگون کمتر داوطلب شده و کمتر سوال می‌کنند. تحقیقات انجام شده در خصوص آسیب‌شناسی روانی حکایت از آن دارد که علت بسیاری از رفتارهای آسیب‌زای فرزندان در خانه و مدرسه مانند پرخاشگری، اضطراب، بزهکاری، مصرف سیگار، افت تحصیلی و مواردی از این قبیل، ریشه در کمبود یا ضعف خودباوری آنان دارد. 

---

 خودباوری چگونه ایجاد می‌شود

خودباوری از کودکی، توسط والدین و اطرافیان شکل می‌گیرد و ایجاد می‌شود. به طور مثال “اگر کودکی در محیط پر از ترس بزرگ شود یاد می‌گیرد که بترسد” و یا “اگر در محیط پر از تشویق بزرگ شود می‌آموزد که اعتماد کند”. خودباوری کودکان از نوع، نگرش و رفتاری که دیگران نسبت به او دارند، می‌تواند شکل بگیرد. رفتارهایی چون طرد، عدم محبت، عدم توجه، غفلت، جدی نگرفتن، توجه به نکات منفی، گوش ندادن، تمسخر و …سبب کاهش خودباوری در کودک می‌شود. از طرف دیگر رفتارهایی چون پذیرش، احترام، محبت، توجه، جدی گرفتن، احساس تعلق، تشویق، حمایت و … موجب افزایش خودباوری در کودک می‌شود.

نقش خانواده در افزایش خودباوری کودک

تحقیقات نشان می‌دهد، حدود ۸۵ درصد از شکل‌گیری شخصیت فرد تا سن ۶ سالگی است و در این میان خانواده نقش اساسی و اصلی‌ای در این زمینه ایفا می‌کند.  تقلید و الگوبردای یکی از فراگیرترین روش‌های یادگیری در کودکان است. 

روانشناسان بر این باورند که کنترلی که والدین از کودک به عمل می‌آورند در خودباوری وی مؤثر خواهد بود. این کنترل از سه طریق اعمال می‌شود: حمایتی که به اندازه تعادل باشد، گوشزد کردن نتایج اعمال کودک و راهنمایی غیرمستقیم، اعمال فشار بدون تنبیه فیزیکی و جسمانی، اما گاه برخی والدین و بزرگسالان با اعمال فشارهای فیزیکی و روانی نامناسب با زدن برچسب‌های نادرست غیراخلاقی، وی را به اطاعت از دستورهای خود وادار می‌کنند که این نوع کنترل تأثیری منفی در خودباوری کودک خواهد گذاشت.  برای ایجاد خودباوری در فرزندان بهتر است به آنها کمک کنیم تا بیاموزند که:

۱- هیچ انسانی شبیه دیگری نیست: هیچ‎‌کدام از انسان‌ها در طول تاریخ شبیه هم نبوده و نخواهند بود و به خود بگوید “هیچ‌کس شبیه من نیست، من آنچه که هستم را دوست دارم و احساس خوبی نسبت به خودم دارم.”

۲- محدودیت‌ها و توانمندی‌های خود را بپذیرند: نقاط ضعف خود را بدون نگرانی و ناراحتی بپذیرید و از آنها احساس گناه و شرمساری نکنید. چون هیچ فردی نمی‌تواند انسانی کامل و به همه چیز دانا و به همه کاری توانا باشد و با آگاهی و پذیرش نقاط مثبت و ضعف خود احساس رضایت و خشنودی می‌کند.

برای آگاهی از راه‌های افزایش خودباوری در کودکان به این مقاله در سایت آکادمی امیدان مراجعه کنید.